Rënia e regjimit diktatorial të Bashir al-Assad ka detyruar Bashkimin Evropian të rishikojë politikën e tij të gjatë në Siri. Bashkimi Evropian nuk është në kontakt të drejtpërdrejtë me Hayat Tahrir al-Sham (HTS), forcën rebele që udhëhoqi ofensivën që përmbysi regjimin diktatorial të presidentit Bashir al-Assad në Siri, por është i gatshëm të rishikojë pozicionin e tij, ndërsa tranzicioni i pushtetit lëviz përpara. Kjo u bë e ditur për mediat ndërkombëtare nga një zëdhënës i Shërbimit Evropian të Veprimit të Jashtëm (EEAS).
"Bashkimi Evropian nuk po angazhohet aktualisht me HTS ose me drejtuesit e tij. Ndërprerje e plotë. Ndërsa HTS merr përsipër përgjegjësi më të mëdha, ne do të duhet të vlerësojmë jo vetëm fjalët e tyre, por edhe veprimet e tyre", deklaroi zëdhënësi.
HTS, emri i së cilës do të thotë "Organizata për Çlirimin e Levantit", është një grup militant islamik që më parë deklaroi besnikërinë e tij ndaj al-Kaedës përpara se të prishte lidhjet në vitin 2016. Nën udhëheqjen e Abu Muhammad al-Jolani, grupi është përpjekur të fitojë legjitimitet më të madh dhe promovuar pluralizmin, por mbetet i rrënuar nga akuzat për shkelje të të drejtave të njeriut, duke përfshirë ekzekutimet e supozuara për blasfemi dhe tradhti bashkëshortore.
"Mesazhi ynë për të gjitha sektet e Sirisë është që ne t'u themi atyre se Siria është për të gjithë," tha një komandant i lartë i HTS për televizionin shtetëror pas rrëzimit të Assadit.
HTS dhe al-Jolani janë në listën e zezë për terrorizëm nga Kombet e Bashkuara që nga viti 2014, një përcaktim që ndjekin të 27 vendet e BE-së, shtoi zëdhënësi i EEAS. Në praktikë, kjo nënkupton një ngrirje të aseteve dhe një ndalim për sigurimin e fondeve dhe burimeve ekonomike.
Por rënia e sundimit të Asadit, në të cilën HTS luajti një rol themelor, i detyron aleatët perëndimorë të rimendojnë linjën e tyre zyrtare. Qeveria britanike tregoi më herët të hënën mundësinë e heqjes së grupit islamik nga lista e organizatave të ndaluara.
Lufta civile shumëvjeçare në Siri pa shfaqjen e fraksioneve të shumta kundër diktaturës së Asadit, duke përfshirë Ushtrinë Kombëtare Siriane (SNA), të mbështetur nga Turqia; Forcat Demokratike Siriane (SDF), të mbështetura nga Shtetet e Bashkuara; dhe Fronti Al-Nusra, një degë e al-Kaedës, e cila më vonë evoluoi në HTS.
Kaja Kallas, shefja e politikave të BE-së, thotë se është në kontakt me të gjithë "partnerët konstruktivë" brenda Sirisë, pa specifikuar se cilët. Zëdhënësi tha se kontaktet diplomatike do të mbeten konfidenciale për momentin.
"Ne u bëjmë thirrje të gjithë aktorëve të shmangin çdo dhunë të mëtejshme, të sigurojnë mbrojtjen e civilëve dhe të mbështesin ligjin ndërkombëtar, duke përfshirë të drejtën ndërkombëtare humanitare. Ne kërkojmë veçanërisht mbrojtjen e anëtarëve të të gjitha pakicave," tha Kallas në një deklaratë të hënën.
“Është e domosdoshme që të gjitha palët e interesuara të angazhohen në një dialog gjithëpërfshirës, të udhëhequr nga Siria për të gjitha çështjet kryesore për të siguruar një tranzicion të rregullt, paqësor dhe gjithëpërfshirës”.
Ndërsa situata vazhdon të evoluojë në terren, Brukseli përballet me pyetjen thelbësore se si të merret me Sirinë, një vend me të cilin nuk ka pasur marrëdhënie zyrtare që nga maji 2011 për shkak të represionit brutal nga forcat e Asadit ndaj grupeve kundërshtuese.
Në deklaratën e saj, Kallas nuk njoftoi ndonjë ndryshim të menjëhershëm në politikën e kahershme të BE-së për Sirinë, siç janë sanksionet. Debati i parë do të jetë në 16 dhjetor, kur ministrat e punëve të jashtme nga blloku janë planifikuar të takohen me Kallas në Bruksel.
Ndërkohë, EEAS dhe Komisioni Evropian po koordinojnë punën e tyre për diplomacinë, sigurinë, ekonominë, migracionin dhe zhvillimin dhe ndihmën humanitare në lidhje me Sirinë, tha zëdhënësi.
Migrimi në mënyrë të pashmangshme do të jetë i lartë në bisedën politike. UNCHR vlerëson se vendet evropiane presin mbi një milion azilkërkues dhe refugjatë sirianë, me 59% të tyre të vendosur vetëm në Gjermani, por edhe Suedia, Austria, Greqia, Holanda dhe Franca gjithashtu kanë popullsi të konsiderueshme siriane.
Ndërkohë Gjermania, Austria, Greqia, Danimarka dhe Norvegjia kanë njoftuar pezullimin e kërkesave për azil për sirianët, së bashku me Suedinë, e cila gjithashtu do të pezullojë vendimet e dëbimit. (A2 Televizion)