Të martën e 18 nëntorit Gjykata e Lartë e Windhoek përcaktoi se shteti gjerman nuk mund të shtohet si palë e bashkuar në një çështje gjyqësore ku një grup udhëheqësish tradicionalë namibianë e çuan qeverinë namibiane në gjykatë për një deklaratë të përbashkët të krijuar nga të dy shtetet në lidhje me një gjenocid të kryer në fillim të shekullit të 20-të, të cilin udhëheqësit e komunitetit indigjen e quajnë të paligjshëm.
Forcat koloniale gjermane vranë rreth 65,000 OvaHerero dhe 10,000 njerëz Nama, së bashku me grupe të tjera indigjene si Damara dhe San, midis viteve 1904 dhe 1908 pas një revolte kundër konfiskimit të tokës. Historianët dhe Kombet e Bashkuara e përshkruajnë këtë si gjenocidin e parë të shekullit të 20-të. Të mbijetuarit u detyruan të shkonin në kampe internimi ose përqendrimi, ku shumë vdiqën nga uria dhe sëmundjet. Popullsia Herero ra nga rreth 80,000 në 15,000, ndërsa gati gjysma e 20,000 Nama u vranë.
Gjermania, e cila humbi të gjitha territoret e saj koloniale pas Luftës së Parë Botërore, ishte fuqia e tretë më e madhe koloniale pas Britanisë dhe Francës. Namibia u kolonizua nga Gjermania në fund të viteve 1800 dhe njihej atëherë si Afrika Jugperëndimore, përpara se të kolonizohej nga Afrika e Jugut në fillim të Luftës së Parë Botërore, deri në pavarësinë në vitin 1990.
Midis viteve 2015 dhe 2021, Gjermania dhe Namibia hynë në bisedime zyrtare midis dy qeverive dhe krijuan një deklaratë të përbashkët në vitin 2021, ku Gjermania zyrtarisht e përshkruan masakrën e kryer nga qeveria e saj koloniale si gjenocid nga perspektiva e sotme për herë të parë dhe merr përsipër të financojë projekte zhvillimi duke përfshirë infrastrukturën, kujdesin shëndetësor dhe programet e trajnimit me vlerë 1.1 miliardë euro (1.2 miliardë dollarë) gjatë 30 viteve, por duke mos paguar dëmshpërblime, shkruan A2 CNN.
Deklarata, e negociuar nga të dy qeveritë, ende nuk është ratifikuar. Shumë namibianë dhe pasardhës të komuniteteve të prekura thonë se marrëveshja i përjashton ata dhe shkel një rezolutë të Asamblesë Kombëtare të vitit 2006, e cila njihte të drejtën e pasardhësve për të kërkuar dëmshpërblime dhe e udhëzonte qeverinë të vepronte vetëm si lehtësues, jo si negociatore kryesore.
Në vitin 2017, një grup i udhëhequr nga udhëheqës tradicionalë indigjenë, e çoi qeverinë gjermane në gjykatë në Shtetet e Bashkuara me qëllim heqjen dorë nga imuniteti i saj sovran dhe kërkimin e dëmshpërblimeve, por padia u hodh poshtë pasi SHBA-të thanë se nuk kishin juridiksion mbi këtë çështje. Disa veprime të tjera që bënin thirrje për dëmshpërblime dhe drejtësi restauruese të ndërmarra nga grupet e interesit kanë përfshirë protesta dhe fushata ndërkombëtare avokimi.
Në fillim të vitit 2023, udhëheqësit tradicionalë dhe një parti opozitare paditën Asamblenë Kombëtare të Namibisë, duke argumentuar se deklarata e përbashkët duhet të shfuqizohet sepse shpërfillte rezolutën e vitit 2006 dhe përjashtonte palët kryesore të interesuara.
Në këtë çështje gjyqësore që vazhdon, si pjesë e një elementi procedural, komunitetet aplikuese duan të shtojnë Gjermaninë në listën e tyre të të anketuarve, një çështje që do të duhej të shqyrtohej para ligjit ndërkombëtar të Namibisë, ku shtetet e huaja sovrane sipas Aktit të Privilegjeve Diplomatike mund të gëzojnë privilegje imuniteti, përveç nëse heqin dorë vullnetarisht ose detyrohen ta bëjnë këtë, si dhe nëse gjykata namibiane ka juridiksion për ta detyruar Gjermaninë të bashkohet me çështjen gjyqësore.
Aplikuesit argumentojnë se pranimi i gjenocidit nga Gjermania në deklaratë e bën atë një palë relevante. Qeveria namibiane kundërshton duke thënë se zbatohet imuniteti sovran dhe se deklarata nuk është finalizuar, kështu që nuk mund të anulohet.
Një çështje tjetër në thelb të këtij rasti është ajo e intertemporalitetit, që do të thotë nëse ligjet mund të zbatohen në mënyrë retrospektive për një ngjarje para se të hartoheshin ligjet. Në këtë rast, gjenocidi i viteve 1904-1908 ndodhi përpara se Konventa e Gjenevës të formulonte konventën e saj të Gjenocidit, e cila u hartua në vitin 1948. Aktivistët theksojnë se Gjermania pranoi përgjegjësinë dhe pagoi dëmshpërblime për Holokaustin, i cili i parapriu gjithashtu konventës, dhe pyesin pse parime të ngjashme nuk mund të zbatohen për gjenocidin e Namibisë. (A2 Televizion)
A2 CNN Livestream
MUND TE LEXONI GJITHASHTU
