Presidenti francez Emmanuel Macron njoftoi më 25 korrik se do të njohë shtetin palestineze, duke shkaktuar kritika të ashpra nga Izraeli dhe Shtetet e Bashkuara, dhe duke hapur derën për kombe të tjera të mëdha, si Britania dhe Kanadaja, që ndoshta të ndjekin shembullin e tyre.
Macron publikoi një letër dërguar Presidentit të Autoritetit Palestinez, Mahmoud Abbas, duke konfirmuar qëllimin e Francës për të vazhduar me njohjen dhe për të punuar për të bindur partnerët e tjerë të bëjnë të njëjtën gjë. Ai tha se do të bënte një njoftim zyrtar në Asamblenë e Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara në shtator.
"Mendoj se rëndësia është që Franca është anëtare e përhershme e Këshillit të Sigurimit (të Kombeve të Bashkuara), prapëseprapë bën diferencën. Është vendi i parë i G7 që njeh shtetin palestinez. Dhe nëse Mbretëria e Bashkuar do të bashkohej, do të ishin dy prej tyre. Dhe në fakt Franca po i dërgon gjithashtu një letër presidentit të Autoritetit palestinez, Mahmoud Abbas. Dhe pastaj duhet ta shohim. Ne e shohim tashmë reagimin në Izrael, e pamë reagimin në Shtetet e Bashkuara, i cili ishte, shumë negative”, shprehet Yossi Mekelberg, studiues i Lindjes së Mesme.
Franca është tani vendi i parë i madh perëndimor që ndryshon qëndrimin e saj diplomatik ndaj një shteti palestinez, pasi Spanja, Irlanda dhe Norvegjia e njohën zyrtarisht një të tillë vitin e kaluar.
Vendimi për të njohur shtetësinë palestineze është kryesisht simbolik, me Izraelin që pushton territoret ku palestinezët kanë synuar prej kohësh të krijojnë atë shtet në Bregun Perëndimor dhe Rripin e Gazës me Jerusalemin Lindor si kryeqytet. Por ky veprim nga Franca, e cila është shtëpia e komuniteteve më të mëdha hebraike dhe myslimane të Evropës, mund të nxisë një lëvizje deri më tani të dominuar nga kombe më të vogla, përgjithësisht më kritike ndaj Izraelit.
"Jemi në një pikë në historinë e konfliktit izraelito-palestinez ku ka njohje, pas dy vitesh të një lufte të përgjakshme, të të gjitha pamjeve të tmerrshme që shohim nga Gaza, se çfarë ndodhi më 7 tetor (2023). Dhe shohim llojin e lidershipit që nuk lëviz drejt një zgjidhjeje me dy shtete, që bashkësia ndërkombëtare duhet të përpiqet ta thyejë këtë bllokim. Kjo pastaj duhet të kalojë. Nuk vjen pa një çmim, dhe çmimi është i lartë”, shton Yossi Mekelberg.
Kjo gjithashtu e bën Izraelin të duket më i izoluar në skenën ndërkombëtare për shkak të luftës në Gaza, e cila po vuan nga një valë urie që shefi i Organizatës Botërore të Shëndetësisë tha këtë javë se përbën një uri masive të shkaktuar nga njeriu.
"Nuk mendoj se ajo që thotë Macron do të ushtronte presion të madh (mbi të tjerët që të ndiqnin shembullin), por në fakt mund të krijonte një moment. Dhe një moment për të tjerët ata që i pari është zakonisht më i guximshmi. Të tjerët në fakt mund të fshihen pas tyre dhe të thonë 'ne nuk jemi ata që vendosim precedentin', tashmë ekziston një precedent për G7. Pra, mund të shpresojmë që kjo të krijojë këtë lloj momenti - Gjermania nuk do të jetë për shkak të historisë. Nuk do të ndiqet shumë, shumë shpejt. Mendoj se sytë tanë duhet të jenë te Mbretëria e Bashkuar dhe ndoshta te Kanadaja", shton Mekelberg.
Izraeli thotë se është i përkushtuar për të lejuar ndihmën në Gaza, por duhet ta kontrollojë atë për të parandaluar devijimin e saj nga militantët. Ai thotë se ka lejuar ushqim të mjaftueshëm në Gaza gjatë luftës dhe fajëson Hamasin për vuajtjet e 2.2 milionë njerëzve të Gazës.
Macron kishte qenë i prirur drejt këtij veprimi për muaj të tërë, si pjesë e një përpjekjeje për të mbajtur gjallë idenë e një zgjidhjeje me dy shtete, pavarësisht presionit për të mos e bërë këtë. Ai vendosi ta bënte këtë përpara një konference të OKB-së, të organizuar bashkërisht nga Franca dhe Arabia Saudite, mbi këtë çështje javën e ardhshme, për të provuar të bindë vendet e tjera që ta marrin në konsideratë këtë hap, ose ato që po hezitojnë.
Përpara njoftimit të Macron, zyrtarët izraelitë kishin kaluar muaj duke lobuar për të parandaluar atë që disa e kishin quajtur "një bombë bërthamore" për marrëdhëniet dypalëshe. Burime të njohura me çështjen thonë se paralajmërimet e Izraelit ndaj Francës kishin filluar nga zvogëlimi i ndarjes së inteligjencës deri te ndërlikimi i iniciativave rajonale të Parisit madje duke lënë të kuptohet edhe aneksimi i mundshëm i pjesëve të Bregut Perëndimor.
Vendimi i Francës mund të ushtrojë presion mbi vendet e mëdha si Britania, Gjermania, Australia, Kanadaja dhe Japonia që të ndjekin të njëjtën rrugë. Në afat të shkurtër, Malta dhe Belgjika mund të jenë vendet e ardhshme brenda Bashkimit Evropian që do ta bëjnë këtë.
Një ministër i kabinetit britanik tha se Britania mbështet njohjen përfundimtare të një shteti palestinez, por përparësia e menjëhershme duhet të jetë lehtësimi i vuajtjeve në Gaza dhe sigurimi i një armëpushimi midis Izraelit dhe Hamasit.
Gjermania tha të premten se nuk planifikon të njohë shtetësinë palestineze në afat të shkurtër, por përparësia e saj është të bëjë "përparim të vonuar prej kohësh" drejt një zgjidhjeje me dy shtete - Izraeli dhe një shtet palestinez që bashkëjetojnë në paqe. Kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu dënoi vendimin e Francës, një nga aleatët më të ngushtë të Izraelit dhe një anëtar i G7, duke thënë se një veprim i tillë "shpërblen terrorin dhe rrezikon krijimin e një përfaqësuesi tjetër iranian".
Ministri izraelit i Mbrojtjes, Israel Katz, e përshkroi atë si "një turp dhe një dorëzim ndaj terrorizmit". Ai shtoi se Izraeli nuk do të lejonte krijimin e një "entiteti palestinez që do të dëmtonte sigurinë tonë, do të rrezikonte ekzistencën tonë". Sekretari i Shtetit i SHBA-së, Marco Rubio, tha se Shtetet e Bashkuara "e refuzojnë me forcë planin (e Macron) për të njohur një shtet palestinez në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së".
Duke falënderuar Francën, nënpresidenti i Autoritetit Palestinez, Hussein Al Sheikh, tha se vendimi i Macron pasqyronte "angazhimin e Francës ndaj ligjit ndërkombëtar dhe mbështetjen e saj për të drejtat e popullit palestinez për vetëvendosje dhe krijimin e shtetit tonë të pavarur".
Organizata për Çlirimin e Palestinës njohu të drejtën e Izraelit për të ekzistuar në paqe në fillim të procesit të paqes të mbështetur nga SHBA-të në vitin 1993, i cili krijoi Autoritetin Palestinez në atë që palestinezët shpresonin se do të ishte një trampolinë drejt shtetësisë. Por Hamasi dhe militantë të tjerë islamistë palestinezë që kanë dominuar prej kohësh Gazën dhe përleshen shpesh me forcat izraelite në Bregun Perëndimor e refuzojnë njohjen e Izraelit. (A2 Televizion)
A2 CNN Livestream
MUND TE LEXONI GJITHASHTU
