From the challenges of femicide in the Balkans region, the fight against impunity for sexual violence during the war in Ukraine, to the mandatory imposition of the hijab in Iran, or the erosion of every right of women in Afghanistan, it seems that raising our voices for a more dignified and equal life has never been more necessary for women.
Traditionally, some women celebrate, others protest. International Women's Day doesn't have the same meaning everywhere, but especially in Afghanistan, it means nothing.
What does International Women's Day mean to you?
According to United Nations estimates, one in three women in the world experiences violence, while every 10 minutes, a woman is murdered. The situation is not good even in countries where legal frameworks and protection systems exist.
The courage to move forward
Arjeta Gashi, who leads the Association for Separated Parents in Kosovo, says the challenges for single mothers are numerous and often go unheard. Violence and discrimination are not always visible in public, but they leave a mark on the soul, she says. That is why International Women's Day serves as a reminder of the strength and sacrifice that women make, often in silence.
"It's a day that reminds me of my struggles, but also the small triumphs that are often unseen by others. It's a call to never stop, to demand more, to never accept less than we deserve."
According to her, every woman should build a life without unfair obstacles, and be appreciated for who she is and what she achieves.
"I would like women to support each other, because only together can we break the barriers that are placed on us."
Other women have other concerns. Even when they manage to leave problematic relationships, they cannot avoid challenges.
A woman from Bosnia and Herzegovina, who wished to remain anonymous due to her past experiences, tells how her suffering did not end after her divorce. For her, March 8 is a special day of success, because she has freed herself from the burden she had in her ex-husband's house, from which she was threatened with eviction.
"In reality, there is no such thing as March 8, nor are there laws for women and mothers. The struggles that women like me face, whether in better or worse situations, rarely leave us space to feel safe. Much less respected."
Hungarian activist Vera Mero calls for March 8 to be returned to its original meaning, until the day it is no longer necessary to emphasize it.
"Women's Day was known for women's demand for equal rights, but after many decades of men's work, it turned into a day of flowers and candy."
Violence and stigma
In 2019, she was beaten by her ex-husband and her photo ended up on social media. Today, she fights against domestic violence and believes that March 8 is a day for respect, and support for all women.
"It is important to promote equality for women and fight against discrimination and violence, on this day and all other days," said Bernadette.
She believes that all women should feel appreciated every day.
"I want all women to be respected and treated the way they deserve, and for all to find happiness and balance in their lives."
Batmakan Zholboldueva, a blogger from Kyrgyzstan, will celebrate this day with her two daughters.
"On this day, I pray only for good for myself and all other women. I pray that there will never be abuse or violence against women, that they will be happy, that there will be no tears, and that no one will be behind bars."
However, Sevda Kadić from Bosnia and Herzegovina will not spend March 8 of this year with her daughter, Alma, who was killed in 2021 by her ex-husband, even after reporting him to the authorities over 100 times.
"I would tell women to take care of themselves and be careful who they date. And not to be silent," said Sevda Kadić.
"I call on all women to mobilize so that they all know that no woman should be killed again."
War and persecution
The experiences become even more dramatic when it comes to women living in war zones. According to United Nations data, in just one decade, the number of women living within 50 kilometers of an armed conflict has risen to 612 million, a disturbing increase of 50 percent.
Among them are women from Ukraine. The war, which has been present in this country since 2014, has had a tangible impact on many of them. Among them is Lyudmila Huseynova.
Originally from Donetsk, Ludmilla has been imprisoned by Russian security forces.
in 2019 and has been accused of pro-Ukrainian activities. Throughout her detention, she has faced all kinds of abuse.
She says that women who are facing war, especially women who have faced torture and abuse, have forgotten the feeling of moments of happiness.
"I've experienced this myself in the last two years. I want all women to experience the feeling of happiness. At least for a moment, at least for a few minutes. To understand that they can be happy even after experiencing terrible moments in life."
What is it like to be reported to the authorities just because you are against the war?
Lydia Prudovskaya, a Russian national, has experienced this feeling firsthand. When the war in Ukraine began, Lydia began posting anti-war messages on social media.
A criminal complaint has been filed against her, she has begun to receive threats that her adopted son will be taken away, so Lydia has decided to leave Russia.
Today she lives in France and says that for her, March 8th has always been associated with new beginnings.
“Gjithë jetën time kam jetuar në veriun e largët, dimrat kanë qenë shumë të gjatë. Pranvera është gjithmonë diçka e re, dhe 8 Marsi për mua do të thotë që dimri përfundoi, dhe vetëm të mira, gëzime dhe lumturi kemi përpara“.
Ajo uron që të gjitha gratë të jenë të lira, të respektohen nga liderët shtetërorë, kolegët dhe familjarët.
Sikur ajo, edhe Julianna është larguar nga Rusia. Ajo jeton tani në Spanjë dhe tregon se si pas zhvendosjes i ka ndryshuar perspektiva për 8 Marsin. Për të, kjo ditë është rikujtim se sa të brishta janë të drejtat e grave.
“Në thelb të kësaj dite është mbështetja për gratë dhe të drejtat e barabarta, për të cilat gratë kanë luftuar prej fundit të shekullit XIX dhe fillimit të shekullit XX. Disa e kanë paguar me jetën e tyre“.
Vendlindjen e ka lënë edhe Nasta Bazar. Aktiviste për të drejta të njeriut dhe nënë e dy vajzave, ajo është larguar nga Bjellorusia në Ukrainë, dhe pas nisjes së luftës, ka ikur në Poloni, ku mbështet gratë që janë përballur me dhunë seksuale apo dhunë në familje.
Ajo thotë se pabarazia gjinore dhe diskriminimi ekzistojnë ende dhe gratë duhet të luftojnë për të drejtat e tyre – prandaj është e rëndësishme Dita Ndërkombëtare e Gruas.
“Në të njëjtën kohë, është një ditë për të festuar për veten, për arritje, për rezultatet e mira të punës sonë, për fuqinë e motërisë“.
Ajo flet se si gratë janë mësuar për kohë të gjatë që të kenë prioritet nevojat e të tjerëve. Mirëpo, tani ka ardhur koha që ato të kujdesen për veten.
Para kthimit të talibanëve në pushtet, më 2021, gratë në Afganistan e kanë shfrytëzuar 8 Marsin për t'i diskutuar problemet dhe arritjet, derisa burrat u kanë blerë lule grave dhe nënave të tyre.
“Kjo nuk ndodh më“, ka thënë Katash, pronare e një lulishteje në Kabul.
“Fatkeqësisht, pas ndryshimeve të bëra, dyqani nuk ka punë dhe situata ekonomike është e rëndë“.
Në këtë vend nuk ka më as diskutime për problemet e grave, të paktën në publik. Një grua që jeton në Kandahar thotë nuk e di më pse është i rëndësishëm 8 Marsi për të.
“E kuptojmë prej televizionit dhe radios se kjo është Dita Ndërkombëtare e Gruas. Gratë nuk janë në situatë aq të mirë, andaj nuk e festojnë 8 Marsin. Në Afganistan ka varfëri të madhe dhe jeta është e vështirë, sidomos për gratë. Shpresoj të ndryshojë situata në të cilën gjenden gratë“.
Në ditët e sotme, gratë në Afganistan nuk mund të lëvizin ku të duan, nuk i gëzojnë të drejtat themelore dhe as të drejtën për edukim.
“Nëse talibanët mbesin në pushtet, është e vështirë të besojmë që situata e grave do të ndryshojë për të mirë“, ka thënë gruaja nga Kandahari.
Afganistani mbetet vendi i vetëm në botë ku grave dhe vajzave u ndalohet shkolla e mesme dhe fakulteti, dhe ndërkohë përballen edhe me plot sfida tjera.
Heather Barr, zëvendësdrejtore e departamentit për të drejtat e grave në organizatën ndërkombëtare për të drejta të njeriut, Human Rights Watch, ka thënë se në Ditën Ndërkombëtare të Gruas, të gjithë duhet të mendojnë thellë për krizën më serioze për të drejtat e grave në botë – atë të Afganistanit.
“Gratë afgane me të drejtë ndihen të harruara nga bota. Por, ne mund të gjejmë shpresë dhe inspirim në vështirësitë e tyre, për shkak të kurajës së jashtëzakonshme, dhe për shkak se është e qartë që ato nuk do të dorëzohen kurrë, derisa të drejtat e tyre të respektohen plotësisht“, ka thënë Barr për Radion Evropa e Lirë.
Autoritetet e Iranit i kanë intensifikuar përpjekjet për të zbatuar rregullin për vendosjen e mbulesës në kokë, përmendet në raportin e fundit të organizatës Human Rights Watch, ndërkohë që vazhdon persekutimi i grave që nuk veprojnë sipas rregullave në publik.
Në rritje janë edhe rastet e femicidit, ndërsa shteti nuk ka ligj kundër dhunës në familje që mbron viktimat dhe i mban përgjegjës fajtorët.
“Dita Ndërkombëtare e Gruas është ditë e mirë për mua, por jo sikurse për të gjitha gratë në botë. Kjo për faktin se nuk jemi në situatë të njëjtë sikurse gratë në botë, dhe nuk e kemi lidhjen e njëjtë me to. Më duket sikur të jemi të ndara“.
Kjo grua nga Irani thotë se do të dëshironte që grave t'iu njihej barra e pabarabartë që bartin në supe.
Çfarë do të dëshironit të ndodhte në Ditën Ndërkombëtare të Gruas?
Kur Sara Vujisiq ka folur publikisht për ngacmimin seksual që ka përjetuar në shkollën e mesme në Mal të Zi, ajo nuk e ka imagjinuar kurrë që do t'i inkurajonte edhe shumë persona tjerë që të raportojnë diçka të ngjashme. Sot, ajo beson se gratë kanë shumë punë përpara.
“Për mua, 8 Marsi nuk është dita e luleve, dhuratave apo urimeve. Është ditë për të na rikujtuar se sa shumë punë kemi përpara“.
Ajo dëshiron që gratë të jenë të sigurta, të dëgjohen, të respektohen, dhe nëse janë viktima, të mos ketë dilema dhe pikëpyetje për vërtetësinë e përjetimeve të tyre.
“Do të dëshiroja që të mos ishim më kurrë të heshtura dhe që më në fund të mbledhim forcën për të luftuar për veten tonë“.
Ndonëse dëshmitë e grave, sikurse edhe raportet e përpiluara nga shumë organizata për të drejta të grave, tregojnë se ka pak vend për festë dhe shumë vend për brenga, kjo nuk do të thotë që duhet harruar Ditën Ndërkombëtare të Gruas.
Nëse për asgjë tjetër, të paktën për gratë që kanë jetuar para neve.
Siç thotë edhe profesoresha për studime gjinore, Tereza Jiroutova Kynçlova nga Univeristeti i Karlit në Pragë, "nëse nuk do të luftonin gratë përgjatë historisë, ne nuk do të kishim të drejtë për t'u edukuar askund, jo vetëm në Afganistan, dhe as nuk do të kishim të drejta sa i përket riprodhimit".
“Mendoj që është e rëndësishme të festojmë Ditën Ndërkombëtare të Gruas për të kujtuar historinë dhe për të parë se sa shumë kemi përparuar dhe sa të rëndësishme kanë qenë disa gra në të kaluarën, sa shumë kanë kontribuuar në liritë që gëzojmë sot“.
However, she notes that women's rights are experiencing a setback and that there is a growing anti-feminist movement.
"We need to continue what women have been doing for many years, 200 or more years, and resist this movement towards ignorance, lack of empathy, making fun of the weak, or those who need help."
The many examples of discrimination against women, the ongoing challenges to freedom, and the ongoing global crises in the realm of democracy, make International Women's Day – perhaps more than ever in our modern history – a moment of reflection and reassessment.
One thing is clear, that there is a long way to go to achieve full gender equality. /REL/ (A2 Televizion)
A2 CNN Livestream
MUND TE LEXONI GJITHASHTU
