Çfarë do të thotë "Halloween"? Pse kjo festë ka si simbol një kungull? A festohet me hënën e plotë? Dhe, mbi të gjitha, çfarë ka të bëjë një mit i lashtë kelt me "rreng apo karamele"? 7 kuriozitete për një natë para Ditës së Gjithë Shenjtorëve. (A2 Televizion)
Even, që në shekullin e 18-të quhet Halloween. Disa historianë gjurmojnë origjinën e festivalit në Samhain, një festival kelt i fundit të verës. Një përvjetor pagan, i përthithur nga fetë katolike dhe protestante që në mesin e shekullit të 19-të, kur emigrantët skocezë dhe irlandezë e eksportuan në Amerikë, përjeton një rini të dytë. 
Por sa fobi ka? Duke folur për Samhain, fobia për Halloweensi-n e quan pikërisht samhainofobinë. Popullarizuesi shkencor David DiSalvo shpjegon në Forbes se “nuk është një shqetësim i thjeshtë për Halloween, por një fobi e diagnostikuar klinikisht, siç janë arachnophobia, pra frika nga merimangat, dhe coimetrofobia - frika nga varrezat. Ndonjëherë shfaqet e shoqëruar me fobi të tjera, si phasmophobia - frika nga fantazmat, wikafobia, që është frika nga shtrigat dhe niktofobia, dmth frika nga errësira e natës. 
Simboli universal i Halloween është Jack-o'-lantern, një fanar i bërë nga një kungull i zbrazur dhe i shpuar për t'i dhënë një pamje njerëzore. Origjina e emrit mund të gjendet në legjendën e Stingly Jack, fermerit irlandez që u përpoq të mashtronte djallin, derisa ai e dënoi atë të endej në errësirë me vetëm një prush të ndezur për të hedhur dritë. Dhe Jack ndërtoi një fanar rreth tij nga një rrepë. Kungulli, i përhapur në Amerikë, është një risi e mëvonshme. 
Por kungulli nuk është simboli i vetëm i Halloween, ka edhe lakuriq nate. Gjatë festës së Samhain, Keltët ndërtuan zjarre që tërhiqnin insektet, të cilat tërhoqën lakuriqët e natës. Por do të jenë besëtytnitë mesjetare mbi këtë kafshë nate, të lidhura me shtrigat dhe errësirën, për ta transportuar në mitin neo-gotik të Halloween-it (pak a shumë çfarë ndodhi me macet e zeza, një tjetër simbol i festës së shtrigave). 
Trick-or-treat? Rreng apo karamele? Është formula rituale me të cilën fëmijët dalin derë më derë duke kërkuar ëmbëlsirat. Në festën e origjinës, fshatarët keltë mbanin lëkurë kafshësh për të simbolizuar shpirtrat, duke marrë ushqim dhe verë në këmbim. Më vonë, me përhapjen e kultit të krishterë të të vdekurve, më 2 nëntor, ushqimi bëhet një ofertë për lypësit, të cilët në këmbim premtojnë të luten për të ndjerët 
Dhe karamelet mbërrijnë vetëm pas luftës, kur, pasi mbaron racionimi i sheqerit, Halloween përhapet në SHBA si një festë laike që i paraprin Ditës së Gjithë Shenjtorëve. Kërkesa e fëmijëve për ëmbëlsira i shtyn prodhuesit të futen në biznes. Dhe nëse deri në vitet 1960 shiheshin ende disa ëmbëlsira të bëra në shtëpi, rreziqet e intoksikimit dhe çmimet e lira të ëmbëlsirave dhe çokollatave në vitet 1970 e zëvendësojnë përfundimisht atë, duke ripërcaktuar edhe një herë kuptimin e kësaj feste të lashtë pagane. 
Në imazhet e Halloween-it, Hëna është gjithmonë e plotë, e kompletuar me krahët e lakuriqëve të natës. Në realitet është e rrallë që 31 tetori të jetë një hënë e plotë. Ndodhi në 2020, por në 2021 Hëna e plotë ishte në 20 tetor dhe do të bjerë më 9 tetor 2022, 28 në 2023. Dhe për një tjetër Halloween me hënë të plotë duhet të prisni vitin 2039, një natë magjike, sepse do të jetë edhe hëna e dytë e plotë e tetorit!
A2 CNN Livestream
MUND TE LEXONI GJITHASHTU
