Në muajin shtator, Presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskiy u kërkoi Shteteve të Bashkuara t'u shisnin raketa Tomahawk kombeve evropiane që t'i dërgonin ato në Ukrainë në një përpjekje për t'iu kundërvënë pushtuesve rusë.
Mbetet e paqartë se si ose përmes cilave vende mund të furnizoheshin raketat Tomahawk. Po çfarë i bën raketat Tomahawk kaq të fuqishme?
“Një Tomahawk është një raketë lundrimi, një raketë lundrimi për sulm tokësor që është zhvilluar nga SHBA-të gjatë disa dekadave. Ato shihen duke u lëshuar nga anije ose nëndetëse, por ka edhe nga raketa lëshuese në tokë. Dhe sugjerimi është se ato do të siguronin disa nga këto raketa, që Ukraina të jetë në gjendje të godasë thellë në Rusi dhe potencialisht të sulmojë objektiva ushtarake, energji ose elementë të tjerë kritikë të kompleksit ushtarako-industrial rus”, shpjegon Matthew Savill, nga Royal United Services Institute.
Raketa sulmuese tokësore Tomahawk është një raketë lundruese me rreze të gjatë veprimi që zakonisht lëshohet nga deti për të sulmuar objektiva në misione goditjeje të thella. Raketa lundruese Tomahawk mund të godasë objektiva nga 1 mijë e 600 km larg, madje edhe në hapësirë ajrore të mbrojtur mirë. Raketa është 6.1 metra e gjatë me një hapje krahësh prej 8.5 metra dhe peshon rreth 1 mijë e 500 kg.
Njësia RTX prodhon raketën jo-bërthamore Tomahawk e cila mund të lëshohet nga toka ose deti. Sipas të dhënave të buxhetit të Pentagonit, SHBA-të planifikojnë të blejnë 57 raketa në vitin 2026. Ato kanë një kosto mesatare prej 1.3 milion dollarësh. Ekziston gjithashtu një përpjekje e vazhdueshme për të shpenzuar miliona për të modifikuar dhe përmirësuar armët, duke përfshirë sistemet e drejtimit.
Ushtritë amerikane dhe aleate e kanë testuar në fluturim raketën Tomahawk me GPS dhe e kanë përdorur atë në një mjedis operativ, përfshirë momentin kur Marina e SHBA-së dhe Mbretërisë së Bashkuar lëshuan raketa Tomahawk ndaj rebelëve Houthi në Jemen.
"Avantazhet që sjell një Tomahawk janë se ka variante të ndryshme, por ato mund të shkojnë diku midis 800 dhe rreth 1,500 km. Ato nuk kanë një kokë rakete të madhe, por janë të fuqishme dhe mund të sulmojnë objektiva të përforcuara. Ato janë shumë të sakta. Pra, ato kanë një sërë sistemesh të ndryshme udhëzimi që do të thotë se ato mund të qëllohen drejt diçkaje dhe të godasin një pjesë specifike të një objektivi, brenda një ose dy metrash, në thelb”, shprehet Matthew Savill.
A do të ndikojë raketa Tomahawk në Ukrainë?
Ukraina aktualisht ka disa raketa me rreze të gjatë veprimi të prodhuara në vend dhe të furnizuara nga Perëndimi: Flamingo - Kompania ukrainase “Fire Point” zhvilloi kohët e fundit raketën Flamingo, të cilën Presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskiy e ka përshkruar si arma më e suksesshme e vendit të tij. Ajo ka një rreze veprimi prej mbi 1 mijë km dhe Ukraina raportoi përdorimin e saj të parë në gusht 2025. Ukraina zhvilloi raketën anti-anije Neptune dhe e zbuloi atë në vitin 2015. Versionet pasuese kanë një rreze veprimi prej pak mbi 600 miljesh.
"Nëse na jepen Tomahawk-ë, gjëja më e rëndësishme për ne është të gjejmë përdorimin e duhur për to. Mendoj se Tomahawk-ët janë një armë mjaft serioze dhe besoj se ato mund ta ndryshojnë rrënjësisht rrjedhën e luftës për mirë. Nëse gjejnë aplikimin e duhur për Tomahawk-ët, mendoj se do të ndryshojë shumë. Nëse përdoren drejt objektivave të duhur, mendoj se shumë gjëra mund të ndryshojnë. Por gjëja kryesore është që komanda jonë të bëjë gjithçka siç duhet dhe t'i lëshojë ato siç duhet. Nuk shoh ndonjë gabim nga ana e tyre (e komandës), ata nuk përdorin armë të huaja në mënyrë të gabuar. Kështu që mendoj se lufta do të ndryshonte mjaft ndjeshëm... në favorin tonë, për mirë”, tregon Roman Kostiuk, komandant ushtarak ukrainas.
“Jam pak skeptik se këto do të shfaqen. Nëse shfaqen, nuk do të jenë fituese të luftës. Por ukrainasit do të jenë në gjendje t'i përdorin ato për të shkaktuar dëme serioze në diçka. Dhe mendoj se do të ishte një ndryshim interesant në qëndrimin e SHBA-së. Meqenëse do të duhej të ofronin aq shumë inteligjencë dhe të dhëna sa do të ishin, ata do të mbështesnin përdorimin e këtyre armëve. Kjo do të ishte një gjë e madhe”, theksoi Matthew Savill.
Një dërgesë e tillë armësh pothuajse me siguri do të shihej nga Rusia si një përshkallëzim në luftën e saj në Ukrainë. Putin ka paralajmëruar më parë se Rusia rezervon të drejtën për të sulmuar instalimet ushtarake në vendet që lejojnë Ukrainën të përdorë raketat e saj për të goditur Rusinë. Edhe pse Trump nuk ka marrë një vendim përfundimtar, ai ka qenë i kujdesshëm për përshkallëzimin e luftës në Ukrainë në një përballje të drejtpërdrejtë me Rusinë. Por fakti që ai tani po peshon një veprim të tillë tregon shkallën e frustrimit të tij me refuzimin e Presidentit Vladimir Putin për të rënë dakord për një armëpushim që kur ai priti udhëheqësin rus në një samit në Alaska muajin e kaluar.
Por, cila do të ishte kundërpërgjigja ruse?
Presidenti rus Vladimir Putin tha më 2 tetor se një vendim i Shteteve të Bashkuara për të furnizuar Ukrainën me raketa Tomahaëk do të shkaktonte një përshkallëzim të ri të madh me Uashingtonin, por nuk do të ndryshonte situatën në fushën e betejës. I pyetur se çfarë do të thoshte furnizimi me Tomahawk, Putin tha se do të ishte i rrezikshëm pasi raketat kruiz ishin të fuqishme dhe përbënin një kërcënim. Putin tha se Tomahaëk mund të dëmtonin Rusinë, por se ajo thjesht do t'i rrëzonte ato dhe do të përmirësonte mbrojtjen e saj ajrore.
"Rusët me siguri do të kishin diçka për t'u shqetësuar nëse këto do të dorëzoheshin vërtet për shkak të rrezes dhe precizionit të këtyre armëve dhe llojit të objektivave që ato mund të godisnin. Megjithatë, rusët janë përballur me një numër sfidash të ngjashme dhe janë përshtatur ngadalë me kalimin e kohës. Pra, kur u siguruan sisteme raketash të drejtuara me shumë lëshime për fushën e betejës brenda Ukrainës, selitë dhe pikat e furnizimit rus u goditën keq, por më pas ata filluan t'i zhvendosnin ato përsëri jashtë rrezes. Kur mbërritën Storm Shadow dhe Scalp, ato ishin shumë të sakta dhe shkatërruese, por rusët janë përshtatur me kalimin e kohës me mbrojtjet e tyre dhe kanë ngritur mbrojtje më të gjera. Kjo nuk i ka penguar këto raketa të kalojnë, por do të thotë që ukrainasit duhet të jenë më dinakë në mënyrën se si i përdorin ato, duke përdorur më shumë karrem dhe gjëra të tjera. Pra, një Tomahawk nuk është një armë e mrekullueshme. Nuk ka gjasa të furnizohet në sasitë që do ta transformonin rrënjësisht luftën. Por do të paraqesë një sfidë që mbrojtja ajrore ruse do të duhet ta marrë në konsideratë”, tha Matthew Savill. (A2 Televizion)
A2 CNN Livestream
MUND TE LEXONI GJITHASHTU
