Protestat në Serbi, të cilat po vazhdojnë prej 11 muajsh, shpesh krahasohen me protestat që çuan në rrëzimin e Slobodan Milosheviqit më 5 tetor 2000. Por Anja Despotoviq, studente në Fakultetin e Inxhinierisë Elektrike në Beograd, thotë: "Qëndrimi i përgjithshëm midis studentëve është se nuk po përpiqemi të përsërisim asgjë. Ne po zhvillojmë një luftë autentike dhe kemi qëllime të qarta në të cilat jemi të gjithë të bashkuar.”
Despotoviq është një nga personat e ndërlidhur me mediat në bllokadat e rrugëve dhe institucioneve në Serbi. Në një deklaratë për DW, ajo shpjegon: "5 tetori ndodhi pas zgjedhjeve të 24 shtatorit. Kishte një arsye specifike politike që të ndodhte 5 tetori”, thotë Anja Despotovia.
Kolegu i saj Petar Gardovia, student në Fakultetin e Shkencave Politike në Beograd, thotë se 5 tetori "ishte padyshim një fitore e madhe për popullin”.
"Është një ngjarje për të cilën dëgjova për herë të parë kur isha fëmijë, kur isha dhjetë ose dymbëdhjetë vjeç. Sa herë që kishte protesta, 5 tetori përmendej gjithmonë si diçka që pati sukses. Mendoj se jemi shumë afër kësaj edhe tani, thjesht duhet të këmbëngulim", thotë Gardoviq.
Të rinjtë duan të jenë pjesë e zgjidhjes
Vlerat që ishin kyçe 25 vjet më parë në Serbi janë ende kyçe sot: liria, drejtësia, përgjegjësia dhe solidariteti qytetar, thotë për DW, Milica Borjaniq, sekretare e përgjithshme e Organizatës Ombrellë Serbe të të Rinjve (KOMS).
Organizata përpiloi të ashtuquajturin "Raport Alternativ" i cili tregon ka "identifikim të lartë me lëvizjen studentore", pasi 95 përqind e të rinjve në Serbi mbështesin studentët.
"Të rinjtë sot jetojnë në një shoqëri formalisht demokratike, por ata mendojnë se sistemi është i pakuptimtë. Raporti tregon se mbi 90 përqind e tyre besojnë se zgjedhjet nuk janë të drejta dhe të ndershme, dhe gjysma besojnë se nuk kanë ndikim të vërtetë në proceset politike", thotë Sekretari i KOMS.
"Ajo që është specifike sot është se vlerat e pjesëmarrjes, qëndrueshmërisë dhe barazisë janë më të theksuara se më parë. Të rinjtë sot nuk janë vetëm kundër kësaj - ata duan të jenë pjesë e zgjidhjes, pjesë e procesit, që zëri i tyre të dëgjohet brenda institucioneve", thekson Milica Borjaniq.
Ata po luftojnë kundër Vuçiqit me "Vuçiqizëm"
Historiani Milivoj Beshlin beson, se ka shumë pak ngjashmëri midis protestave të sotme dhe atyre të 25 viteve më parë. Edhe pas një viti demonstratash në rrugë, nuk ka pasur ndonjë "sukses historikisht të matshëm" si 5 tetori 2000, thekson Beshlin.
"Ne nuk jemi më afër një zgjidhjeje paqësore dhe politike të krizës sesa ishim një vit më parë, kërkesat e studentëve nuk janë përmbushur, niveli i korrupsionit në shoqëri nuk ka ndryshuar dhe regjimi ka dalë me zgjidhjet më të këqija personale dhe ideologjike që kur erdhi në pushtet në vitin 2012", thotë historiani.
Ai shton gjithashtu se "nga ana e protestave, nuk ka një ide, strategji, strukturë dhe organizim mjaftueshëm të qartë që do të çonte në një zgjidhje politike të krizës më të madhe sociale dhe politike në Serbi në dekadat e fundit”.
Beshlin paralajmëron gjithashtu se studentët e sotëm janë viktima të retorikës nacionaliste të Aleksandar Vuçiqit, që ka vazhduar prej 13 vitesh. Sipas tij, konceptet e të ashtuquajturit "Serbizëm i Madh” i Vuçiqit dhe "Serbizëm integral” i Milo Lomparit, një intelektual i krahut të djathtë, i cili publikisht konsiderohet si një nga ata që përfaqësojnë studentët, janë pothuajse identike.
"Ka shumë të rinj që, duke luftuar kundër Vuçiqit, janë të gatshëm të mbrojnë konceptin ideologjik të Vuçiqizmit. Fatkeqësisht, vlerat themelore ideologjike të regjimit të tij po vihen në pikëpyetje gjithnjë e më pak nën justifikimet jo bindëse të mosdhënies së arsyeve për të sulmuar”, përfundon Beshlin.
Të bashkuar në luftën kundër pushtetit
Për Srgjan Milivojeviq, i cili ishte anëtar i lëvizjes "Otpor" në kohën e 5 tetorit 2000, dhe tani është president i Partisë Demokratike, gjëja më e rëndësishme në lidhje me protestat e sotme është: "Të rinj të të gjitha kombësive dhe feve janë bashkuar në luftën për liri, drejtësi, fitoren e ndershmërisë mbi grabitjen e pakontrolluar dhe arrogante, e cila është zbuluar plotësisht. Sot, boshnjakët nga Novi Pazari, sllovakët nga Baçki Petrovci, hungarezët nga Subotica, me bashkëmoshatarët dhe kolegët e tyre nga Shumadia dhe Dragaçeva, po luftojnë së bashku për liri në Serbi".
Ajo për të cilën po luftojnë studentët "është shumë më e madhe se fitorja ndaj ndonjë autokrati", thekson studentja Anja Despotoviq. "E gjithë lufta jonë as nuk filloi me historinë e një regjimi autoritar, një diktatori (...) Ne jemi kryesisht të shqetësuar për ndryshimin e vlerave të kësaj shoqërie", thotë ajo. DW (A2 Televizion)
A2 CNN Livestream
MUND TE LEXONI GJITHASHTU
