Opozita e qendrës së djathtë fiton zgjedhjet në Groenlandë

Opozita e qendrës së djathtë ka fituar zgjedhjet legjislative në Groenlandë. Votimi u shënua nga një valë nacionalizmi që kërkon që ishulli Arktik, i lakmuar nga Donald Trump, të arrijë shpejt pavarësinë. Vota shpërbleu partinë demokratike Demokraatit, një formacion "social-liberal", me mbi 30% të votave.

Edhe nacionalistët e Naleraqit dolën mirë me 23%. Si Partia Demokratike ashtu edhe Naleraq janë në favor të pavarësisë nga Danimarka.

Nga ana tjetër, pati një rënie të mprehtë për partitë e qeverisë në largim. Ambientalistët e majtë të Inuit Ataqatigiit janë në 21% (-15% krahasuar me vitin 2021) dhe socialdemokratët e Siumut në 15% (-14%).

Pjesëmarrje masive në votime për zgjedhjet legjislative

Rezultati surprizë erdhi pas një dite shumë të ngarkuar zgjedhore. 56,000 qytetarë të Groenlandës votuan masivisht në zgjedhjet legjislative. Votimi u karakterizua nga deklaratat e presidentit amerikan, i cili dëshiron ishullin Arktik me këmbëngulje ndonjëherë kërcënuese. Pjesëmarrja e votuesve, sipas zyrtarëve zgjedhorë, ishte e lartë në qendrën e vetme të votimit në kryeqytetin Nuuk. Fillimisht e planifikuar për në orën 20:00, koha e mbylljes së qendrave të votimit u zgjat me gjysmë ore për të lejuar të gjithë votuesit në radhë të votojnë.

Rruga drejt pavarësisë

Grenlanda është një territor autonom i Danimarkës, një aleat i vjetër i Shteteve të Bashkuara. Kopenhaga hodhi poshtë kërcënimet e Trump, por në të njëjtën kohë njohu të drejtën e ishullit për pavarësi, nëse vendos ta ushtrojë atë. Groenlanda fitoi autonominë në vitin 1979 dhe vetëqeveriset përmes parlamentit të saj. Një traktat me Shtetet e Bashkuara dhe një bazë ushtarake amerikane i japin Uashingtonit një fjalë në mbrojtjen e territorit. Groenlandezët votuan me shumicë dërrmuese në favor të vetëqeverisjes në një referendum të vitit 2009, i cili gjithashtu krijoi një rrugë drejt pavarësisë nëse popullsia e ishullit e mbështeste atë. Sipas kushteve të atij referendumi, Danimarka mbetet përgjegjëse për mbrojtjen e Groenlandës dhe punët e jashtme, ndërsa qeveria lokale merret me çështje të tjera. Çështja e pavarësisë është komplekse sepse vendi i paguan ishullit rreth 580 milionë euro subvencione çdo vit.

Një territor i pasur me burime minerale

Një territor i pasur me burime minerale Groenlanda, ishulli më i madh në botë, është 80% mbi Rrethin Arktik dhe është i ngrirë. Ndryshimet klimatike po hollojnë akullin, duke hapur një Pasazh Veriperëndimor për tregtinë ndërkombëtare dhe duke rindezur konkurrencën me Rusinë, Kinën dhe të tjerët për akses në burimet minerale të rajonit. Groenlanda ndodhet në mënyrë strategjike përgjatë dy rrugëve potenciale të Arktikut, të cilat mund të zvogëlojnë kohën e transportit midis Atlantikut të Veriut dhe Paqësorit, duke shmangur pengesat e kanaleve të Suezit dhe Panamasë. Territori i saj ka depozita të mëdha të tokave të rralla, minerale thelbësore për prodhimin e kompjuterëve, smartfonëve, baterive, teknologjive diellore dhe të erës. Shërbimi Gjeologjik, grupi i vrojtimeve që mundëson analiza të thella të tokës, ka identifikuar gjithashtu depozitime të mundshme të naftës dhe gazit natyror në det të hapur.

Si dhe kur të kërkohet pavarësia?

Katër nga pesë partitë kryesore që garuan në zgjedhjet legjislative kanë bërë thirrje për pavarësi, por nuk pajtohen se kur dhe si. Naleraq është më agresiv në favor të pavarësisë, ndërsa Demokraatit favorizon një ritëm më të moderuar të ndryshimit. "Qasja ndaj pavarësisë përfundimisht do të varet nga vendimi i Demokraatit për të formuar një qeveri koalicioni, dhe nëse po, me cilën parti," tha Dëayne Menezes, drejtor i përgjithshëm i Iniciativës për Kërkime dhe Politika Polare. (A2 Televizion)