Ekspertët paralajmërojnë se pjesa më e madhe e Teheranit, kryeqytetit të Iranit, mund të mbetet pa ujë brenda disa javësh. Vendi po përballet me një krizë serioze uji, pasi rezervuarët kryesorë po zbrazen me shpejtësi.
Autoritetet po përpiqen të kufizojnë konsumin, ndërsa qytetarët po kursejnë me dëshpërim ujë për të shmangur katastrofën.
"Nëse nuk marrim vendime urgjente sot, do të përballemi me pasoja që nuk do të jenë më të mundura të korrigjohen", paralajmëroi Presidenti Masoud Pezeshkian në një seancë qeveritare të hënën.
“Uji është tashmë një burim i kufizuar në këtë vend të thatë, por tani zemra e vendit - kryeqyteti - është prekur”, tha Kaveh Madani, drejtor i Institutit të Kombeve të Bashkuara për Ujin, Mjedisin dhe Shëndetin.
Me një popullsi prej rreth 10 milionë banorësh, Teherani mund të mbetet pa ujë nëse konsumi nuk zvogëlohet urgjentisht.
“Po flasim gjithashtu për 'ditën zero', e cila mund të ndodhë brenda pak javësh”, tha Madani.
Thatësira, qeverisje e dobët dhe ndryshime klimatike
Shkaqet e krizës janë të shumëfishta: dekada të keqmenaxhimit të burimeve ujore, një çekuilibër midis ofertës dhe kërkesës dhe efektet gjithnjë e më të theksuara të ndryshimeve klimatike.
Irani po përjeton një nga thatësirat më të këqija në historinë e tij – për të pestin vit radhazi – dhe është goditur gjithashtu nga nxehtësia ekstreme. Temperaturat në disa vende në korrik tejkaluan 50°C, sipas klimatologut Maximilian Herrera.
“Në një përpjekje për të frenuar konsumin, autoritetet ulën presionin e ujit në Teheran pothuajse përgjysmë, gjë që preku rreth 80 përqind të familjeve”, tha Guvernatori i Provincës së Teheranit, Mohammad Sadegh Motamedian.
Për banorët e kateve më të larta, kjo do të thotë mungesë e plotë uji. Një banor në katin e 14-të thekson se rubinetat e tij shpesh thahen. Uji sillet në qytet me anë të autocisternave dhe ata që kanë mundësi ta përballojnë po instalojnë masivisht autocisterna.
"Nuk kemi pasur kurrë një situatë të tillë më parë. Kjo është e re për Teheranin", tha Madani.
Masa të dëshpëruara dhe shpresa të pakta
Qeveria shpalli një ditë pushimi në Teheran dhe pjesë të tjera të vendit javën e kaluar për të kursyer ujë dhe energji elektrike.
“Tani, po shqyrtohet mundësia e një jave të plotë pushimi, për të inkurajuar qytetarët të largohen nga qyteti dhe të ulin konsumin”, tha zëdhënësja e qeverisë Fatemeh Mohajerani.
Pompimi i tepërt i ujërave nëntokësore, bujqësia joefikase dhe konsumi i pakontrolluar urban kanë çuar në atë që ata e quajnë – falimentim i ujit.
"Kjo nuk është më një krizë - është një gjendje në të cilën disa nga efektet e dëmshme janë të pakthyeshme", paralajmëron Madani.
Në Teheran, ujërat nëntokësore pompohen aq shumë sa pjesë të qytetit po fundosen fjalë për fjalë, më shumë se 25 centimetra në vit.
"Kryeqyteti po përballet me një çekuilibër afatgjatë dhe sistemik që kërcënon vetë themelin e furnizimit të tij me ujë", tha Amir AghaKouchak, një profesor në Universitetin e Kalifornisë.
Ndryshimi i klimës e përkeqëson më tej situatën. Sasia e reshjeve në Iran është ulur me më shumë se 40 përqind krahasuar me mesataren, dhe digat që furnizojnë Teheranin janë të mbushura vetëm me 21 përqind të kapacitetit të tyre, sipas të dhënave nga agjencia shtetërore Mehr.
Nga 31 provinca iraniane, 30 prej tyre tashmë vuajnë nga një mungesë serioze uji, paralajmëron Ministri i Energjisë Abbas Aliabadi. Kur u pyet për mundësinë e reduktimit të ujit, ai u përgjigj se "shpreson që të mos vijë puna deri aty".
"Rrënjët e krizës nuk janë vetëm mjedisore ose teknike - ato janë thellësisht politike dhe sistemike. Kriza e ujit në Iran nuk mund të ndahet nga një krizë më e gjerë qeverisjeje", përfundon AghaKouchak.
Për momentin, vendi po pret vjeshtën dhe shpreson për shi.
“Nëse Teherani do të qëndrojë deri në fund të shtatorit, ka shpresë se do të shmangë 'ditën zero'”, përfundon Madani. (A2 Televizion)
A2 CNN Livestream
MUND TE LEXONI GJITHASHTU
