Qeveria estoneze i ka kërkuar NATO-s, anëtare e së cilës është, të aktivizojë Nenin 4 të Traktatit të Atlantikut të Veriut, pasi tre avionë luftarakë rusë shkelën hapësirën e tyre ajrore këtë të premte.
Në një postim, kryeministri i vendit, Kristian Michal, shkroi se "këtë mëngjes, tre avionë luftarakë rusë Mig-31 shkelën hapësirën ajrore të Estonisë".
"Avionët luftarakë të NATO-s reaguan dhe avionët rusë u detyruan të tërhiqeshin. Një shkelje e tillë është plotësisht e papranueshme. Qeveria estoneze ka vendosur të kërkojë konsultime sipas Nenit 4 të NATO-s", shkruan Michal.
Çfarë do të thotë të aktivizosh Nenin 4?
Sipas Traktatit të Uashingtonit (1949), Neni 4 i jep çdo shteti anëtar të drejtën për të kërkuar konsultime me Aleatët nëse konsideron se integriteti i tij territorial, pavarësia politike ose siguria e tij janë të kërcënuara.
Kjo nuk nënkupton përfshirje automatike ushtarake, por përkundrazi e vendos çështjen para Këshillit të Atlantikut të Veriut, i cili mund të vendosë për veprime diplomatike, ushtarake ose parandaluese.
Neni 4 shpesh shihet si një "kambanë paralajmëruese" që i paraprin zhvillimeve të mundshme. Ndryshe nga Neni 5, i cili parashikon mbrojtje kolektive në rast të një sulmi ndaj një shteti anëtar, Neni 4 mbetet në nivelin e konsultimit politik, por ka një peshë të veçantë pasi hap debatin në të gjithë Aleancën.
Që nga themelimi i NATO-s, Neni 4 është aktivizuar vetëm tetë herë, gjë që tregon natyrën e jashtëzakonshme të procedurës:
2003 - Turqia: Pas luftës në Irak, Ankaraja ishte e shqetësuar për pasojat për sigurinë e kufijve të saj. Aleatët më pas vendosën për masa për të forcuar mbrojtjen ajrore të Turqisë.
2012 - Turqia: Rrëzimi i një avioni luftarak turk nga forcat siriane çoi në konsultime.
2014 - Polonia, Estonia, Letonia, Lituania: Pas aneksimit të Krimesë nga Rusia, katër vende të Evropës Lindore thirrën njëkohësisht Nenin 4.
2015 - Turqia: Kërkoi përsëri konsultime, duke përmendur paqëndrueshmërinë në Siri, aktivitetin terrorist dhe kërcënimet për sigurinë e saj.
2020 – Turqia: Duke pasur parasysh përshkallëzimin në Idlib të Sirisë, Ankaraja aktivizoi Nenin 4, disa orë pasi dhjetëra ushtarë turq u vranë në një sulm ajror.
2022 – Poloni: Pas pushtimit të Ukrainës nga Rusia, Varshava kërkoi konsultime, duke vënë në dukje se siguria e të gjithë anëtarëve lindorë ishte në rrezik.
2022 – Sllovakia, Hungaria, Bullgaria, Rumania: Disa ditë më vonë, vende të tjera të Evropës Lindore aktivizuan Nenin 4 për shkak të situatës që po përkeqësohej me shpejtësi në Ukrainë.
2025 – Polonia: Pasi dronët rusë pushtuan hapësirën e saj ajrore. (A2 Televizion)
A2 CNN Livestream
MUND TE LEXONI GJITHASHTU
