Flet ambasadori i Palestinës, krimet në Gaza, Izraeli, Shqipëria dhe paqja

Përballë mizorive që raportohen çdo ditë e më shumë në Rripin e Gazës, me luftën që nuk gjen paqe, Palestina ka marrë disa fitore në tryezën e diplomacisë. Vala e fundit e njohjeve si shtet nga Britania e Madhe, Franca, Kanadaja apo disa vendeve të tjera, nxori në pah diçka të rëndësishme.

Njohja që vlen në të vërtetë është ajo nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Megjithatë shpresa tek zgjidhja me dy shtete nuk është shembur akoma.

Për të diskutuar mbi të gjitha zhvillime, por edhe se si e sheh Palestina angazhimin e Shqipërisë në konfliktin e Lindjes së Mesme foli në “Rretheqark” nga Xhevahir Qardaku në A2 CNN ambasadori i Palestinës në Tiranë, Sami Mhanna.

Xhevahir Qardaku: Do dëshiroja që ta nisnim bisedën tonë me një pasqyrim të situatës nga vetë ju për atë që po ndodh në Gaza. Nga raportimet dhe njerëzit që ju keni brenda enklavës, si është gjendja aty?

Sami Mhanna: E gjithë situata, për fat të keq, në Gaza është bërë e padurueshme. Ne jemi përballur me një gjenocid tani për njëzet e katër muaj. Le të specifikojmë se kemi qenë nën pushtim për shtatëdhjetë e shtatë vjet. Situata atje është bërë shumë e keqe. Izraeli ka shkatërruar të gjithë infrastrukturën. Ata kanë vrarë mbi 64,000 palestinezë, përfshirë gra dhe fëmijë, si dhe gazetarë, ata nuk po ndihen të sigurt në Gaza duke ndarë të vërtetën, duke ndarë realitetin për atë që po ndodh në shtëpitë tona. Me bllokadën që po i vendosin vendit tonë, gjërat po përkeqësohen çdo ditë. Ne po përpiqemi të bëjmë çmos për t'i mbijetuar sulmeve të tyre, bombardimeve të tyre. E gjithë infrastruktura është shkatërruar plotësisht tani. Nuk ka shkolla, spitale, as ujë, madje as ushqim. Dhe a mund ta besoni se po jetojmë tani në shekullin e njëzet e një, epokën e lirisë, demokracisë dhe të drejtave humanitare? Populli ynë, palestinezët, po përballen me urinë. Fëmijët po vdesin nga uria. Pleqtë po vdesin nga uria. Gratë nuk mund t'i shërojnë më fëmijët e tyre. Dhe pse po ndodh e gjithë kjo? Sepse Izraeli po pretendon se lufta e tyre është kundër Hamasit, është kundër terrorizmit. Por nga ajo që kemi parë, kjo nuk është kundër Hamasit. Kjo nuk është ajo që ata pretendojnë kundër terrorizmit. Kjo është kundër ekzistencës palestineze, kundër identitetit tonë, kundër ekzistencës sonë, kundër të drejtës sonë për të qëndruar në tokën tonë. Dhe jo vetëm palestinezët e kanë kuptuar këtë, i gjithë komuniteti ndërkombëtar e di situatën tani, e di qëllimin e vërtetë të Netanyahut në lidhje me Palestinën, në lidhje me situatën e tij, në Gaza, në lidhje me atë që po bën në Gaza dhe Bregun Perëndimor gjithashtu. Pra, panorama është e qartë. E gjithë bota e ka ditur tani qëllimin e tij të vërtetë, dhe jo vetëm në Gaza atë që po bën, ai po anekson territoret tona, dhe po anekson shumë territore në Bregun Perëndimor. Dhe njerëzit tanë gjithashtu në Bregun Perëndimor po përballen me situata të këqija. Nuk është e lehtë për ta. Nuk është e lehtë të mbijetojnë normalisht për shkak të aparteidit që ende vazhdon tani në shekullin e njëzet e një, dhe ngacmimit dhe aktit të dëmshëm që po marrim nga kolonët atje të cilët po përhapen çdo ditë si një sëmundje, për fat të keq. Nuk dua të përdor fjalë të tilla, por ata po i detyrojnë njerëzit tanë të jetojnë. Ata po i detyrojnë njerëzit tanë të jetojnë një jetë të padurueshme, por ne po qëndrojmë në tokat tona. Ne nuk do të largohemi. Edhe nëse po imponojnë një strategji si zhvendosja e detyruar për të larguar banorët e Gazës nga Gaza dhe për të larguar njerëzit tanë nga Bregu Perëndimor, ne nuk po largohemi. Palestina është për palestinezët dhe rrënjët tona janë atje. Ne kemi lindur atje. Ne kemi jetuar atje dhe do të vdesim atje.”

Xhevahir Qardaku: Kombet e Bashkuara, përmes komisionit hetimor të saj, e konfirmuan me zë dhe figurë se ajo që ka bërë dhe po bën Izraeli në Rripin e Gazës mban njollën e errët të gjenocidit. Pavarësisht kësaj, mendoni se bota është zgjuar për të ndaluar, ndoshta diçka më të tmerrshme?

Sami Mhanna: Njohja e fundit që ndodhi në Kombet e Bashkuara tregon se aleatët më të afërt, vendet më të mëdha, aleatët e Izraelit, kanë njohur të drejtën e palestinezëve për vetëvendosje dhe të drejtat e tyre për ekzistencë në tokën e tyre, e cila është një fitore për palestinezët dhe një fitore për diplomacinë ndërkombëtare dhe një fitore për diplomacinë palestineze, e cila udhëhiqet nga zoti Mahmoud Abbas. Sepse ne kemi ndarë dhe folur për komunitetin tonë pro-ndërkombëtar për të ushtruar presion mbi Izraelin që të ndërpresë luftën, për të ushtruar presion mbi Izraelin që të ndalojë gjenocidin në Gaza dhe në Bregun Perëndimor. Por ky ishte një hap i rëndësishëm për ne, për të krijuar shtetin tonë të ardhshëm, për të paditur Izraelin në Gjykatën Nndërkombëtare të Drejtësisë. Pra është në të vërtetë një hap serioz kundër Izraelit, pasi ata kanë pezulluar presidentin tonë, zotin Mahmoud Abbas, për të hyrë në Shtetet e Bashkuara për të marrë pjesë në takimin e Kombeve të Bashkuara. Kam parë se këto veprime në të vërtetë i bëjnë ata të shqetësohen. Ndikimi i diplomacisë ndërkombëtare i bën ata të shqetësohen për të krijuar një shtet të Palestinës, dhe kjo është një provë e madhe se të drejtat palestineze dhe ekzistenca palestineze duhet të bëhen sepse ka kaluar shumë kohë. Kanë kaluar shtatëdhjetë e shtatë vjet dhe njohjet nga vendet e tjera janë në fakt një e drejtë ligjore për Palestinën. Është një e drejtë ligjore dhe historike për ne që të kemi shtetin tonë, sepse ne ende, pas gjithë kësaj kohe, jemi nën pushtim, pushtim të paligjshëm.”

Xhevahir Qardaku: Çfarë mendimi keni për planet e Izraelit për Rripin e Gazës, apo Bregun Perëndimor. Liderët e shtetit hebre kanë konfirmuar vazhdimisht se nuk do lënë hapësirë për një shtet të Palestinës?

Sami Mhanna: Veprimet e tyre janë shkelje e hapur e ligjit ndërkombëtar, dhe e gjithë bota e ka parë këtë. Fatkeqësisht, qeveria e Netanyahut është përpjekur të minojë Autoritetin Palestinez për dekada të tëra. Ata po imponojnë bllokadë kundër qyteteve tona dhe Bregut Perëndimor, dhe po bëjnë një bllokadë kundër të ardhurave tona tatimore për ta bërë Autoritetin Palestinez të paaftë të paguajë pagat për familjet palestineze. Por planet e tyre, për shembull, ju kam sjellë këtu projektin E1 që do të bëhet nga Izraeli duke ndërtuar vendbanime të paligjshme, duke përfshirë 13,000 njësi në territoret palestineze, të cilat do të ndajnë dhe nga Lindja. Kjo është një provë e madhe se Izraeli nuk dëshiron paqe. Izraeli nuk është një partner i mirë për paqen. Ky është plani që do të shkatërrojë të ardhmen e krijimit të zgjidhjes me dy shtete, projektin E1, dhe është shumë serioze për ne që i gjithë komuniteti ndërkombëtar të ushtrojë presion mbi Izraelin që të ndryshojë politikën e tij, të ushtrojë presion mbi Izraelin që të shkojë drejt paqes dhe zgjidhjeve politike dhe diplomatike, sepse kjo është rruga për të gjithë, edhe për palestinezët, që ne duhet të jetojmë në paqe me fqinjët tanë. Ne nuk duam luftë. Ne nuk duam konflikt siç pretendojnë ata, siç e portretizojnë popullin palestinez. Ne jemi njerëz që kërkojnë paqe dhe duan të jetojnë në tokën tonë sipas ligjit ndërkombëtar të mbrojtur pa asnjë lloj dëmi.”

Xhevahir Qardaku: Ambasadorja e Izraelit, ishte disa ditë më parë në këtë studio me kolegen Rosalba Bejdo, dhe na tha se Rripi i Gazës, që aktualisht është një rrënojë e madhe, do të rindërtohet dhe do të duket njësoj si Singapori. Çfarë përgjigje apo komenti keni ju për këtë?

Sami Mhanna: Të vetmit njerëz që vendosin se si do të jetë Gaza janë palestinezët. Palestina do të rindërtohet, do të vendosë se si do të jetë Gaza. Jo ambasadori izraelit, askush tjetër. Gaza u përket palestinezëve. Është vendi ynë. Është qyteti ynë. I përket vendit tonë dhe ne jemi përgjegjës për rindërtimin e tij. Ajo nuk është në pozicionin e duhur për të thënë se do të jetë një Singapor sepse ajo që i kanë shkaktuar Gazës është e dëmshme. Ata kanë shkatërruar 85% të njërit prej qyteteve më të bukura në Palestinë. Dikur ishte një qytet i bukur. Tani është një qytet fantazmë për shkak të veprimeve të tyre, të cilat ata pretendojnë se janë kundër Hamasit, i cili nuk është më kundër Hamasit. Dhe mund ta shihni se ata kanë shkaktuar vdekjen e fëmijëve tanë. Nuk besoj se ky fëmijë është luftëtar i Hamasit. Nuk e besoj këtë. Dhe ky është veprimi i tyre, dhe të vetmit njerëz që vendosin se si do të jetë Gaza jemi ne nën udhëheqjen e Abbasit, përfaqësuesit kryesor dhe zyrtar të popullit palestinez. Edhe ajo që ndodhi më 7 tetor, dhe do të doja ta sqaroja këtë, nuk jam dakord me atë që ndodhi më 7 tetor. Unë jam kundër vrasjes së civilëve. Ishte një kurth i keq në të cilin ka rënë Hamasi. Nuk duhet të ndodhë që nga fillimi sepse Izraeli gjeti një justifikim për të përdorur Hamasin për spastrimin etnik të popullit tonë në Gaza, dhe kjo është plotësisht e qartë.”

Xhevahir Qardaku: Të kalojmë pak në zhvillimet e fundit, që janë njohjet e reja që morët. A ishte kjo një përpjekje e tyre për të shpëtuar veten nga ana morale, në një pikë kur lufta në Gaza ka prekur nivele të rrezikshme dhe çnjerzore?

Sami Mhanna: Sigurisht, kjo njohje ishte shumë e rëndësishme. Kjo është vala e tretë e njohjes ndërkombëtare të Palestinës. Vala e parë ishte në vitin 1988 kur 100 vende e njohën Palestinën. Njëra prej tyre është Shqipëria, e dyta ishte në 2012, gjithashtu në Kombet e Bashkuara, dhe e treta që është në 2025. Tani ishin 12 vende. Le të themi se vendi më i madh ishte Mbretëria e Bashkuar, por mes tyre, Kanadaja dhe të tjerët, gjë që është gjithashtu shumë e rëndësishme për ne. Dhe unë shoh se ky është një hap i madh drejt suksesit, një hap i madh drejt arritjes së paqes dhe krijimit të një të ardhmeje, një shteti palestinez. Dhe kjo është shqetësuese për Netanyahun dhe qeverinë e tij, dhe i shqetëson ata aq shumë kur shohin shumë njohje që kemi fituar në Kombet e Bashkuara, sepse e gjithë bota tani e sheh të vërtetën. E gjithë bota është dëshmitare e asaj që po ndodh në Gaza dhe Bregun Perëndimor, dhe ne do të vazhdojmë rrugën tonë përmes diplomacisë dhe përmes arritjes së paqes.”

Xhevahir Qardaku: A e vlerësoni përpjekjen e tyre për zgjidhjen me dy shtete të vonuar. Flasim këtu për Mbretërinë e Bashkuar, që për shkak të historisë, duket se është epiqendra e të gjithë vuajtjeve të Palestinës, pasi nuk ka përcaktuar qartë që nga fillimi si do të bashkëekzistonin Izraeli dhe Palestina?

Sami Mhanna: Epo, kam parë që këto njohje kanë ndodhur me vonesë në një farë mënyre. Po. Duhet të kishin ndodhur shumë kohë më parë, veçanërisht nga Mbretëria e Bashkuar, e cila ishte, le të themi, krijuesja e Deklaratës së Belfortit rreth njëqind e shtatë vjet më parë, por ka ndodhur sepse populli ynë ka vuajtur për një kohë shumë të gjatë. Ka ndodhur sepse ata kanë parë që kemi qenë nën pushtim dhe pushtim brutal për një kohë shumë të gjatë, dhe jo për shkak të njëzet e katër muajve të fundit, sepse edhe nga periudha e mëparshme, dhe duhet të kishte ndodhur. Nëse do të krijojmë shtetin tonë të ardhshëm në Palestinë, sigurisht, ky do të ishte një hap i madh dhe një hap i madh drejt paqes edhe për izraelitët, sepse ka shumë njerëz në Izrael, ose le të themi shumica më e lartë në Izrael, që do të donin të jetonin në paqe me palestinezët. Ata janë kundër asaj që po bën Netanyahu tani. Ka shumë demonstrata, nëse mund ta shihni, në rrugë janë kundër kësaj politike. Të gjithë duan të jetojnë në paqe, të gjithë duan t'i japin fund kësaj lufte dhe këtij gjenocidi, dhe duan të marrin familjet e tyre përsëri, dhe të jetojnë në paqe krah për krah. Por siç ju thashë, vëmendja e vërtetë e Netanyahut është më e madhe se kaq. Është më e madhe sesa të ndalosh luftën, të pushosh zjarrin, t’i japësh fund gjenocidit. Ai ka përmendur, gjë që më ka habitur vërtet, Izraelin e madh. Kjo është shumë e habitshme për mua. Kur përmend një Izrael të madh, në fakt krijon një shkelje të së drejtës ndërkombëtare ndaj vendeve të tjera. Ju po përmendni katër, pesë vende për të krijuar shtetin tuaj në territoret e tyre, gjë që është e çuditshme për mua. Por ne dëshirojmë të arrijmë paqe, dhe nëse ata janë seriozë, nëse përpiqen të ndryshojnë politikën e tyre në diplomaci, në paqe, do të ishte mirë për ne.”

Xhevahir Qardaku: Si e vlerësoni ju rolin e Shqipërisë në arenën ndërkombëtare lidhur me konfliktin mes Izraelit dhe Hamasit në Rripin e Gazës. Pra çfarë komenti keni për votat dhe qëndrimet e Shqipërisë për çështjen tuaj në Kombet e Bashkuara?

Sami Mhanna: Fatkeqësisht, kam pritur më shumë nga qeveria e Shqipërisë që të jetë në anën tonë, veçanërisht gjatë këtij konflikti. Ne kemi një marrëdhënie të shkëlqyer me shqiptarët prej shumë kohësh. Shqipëria e ka njohur Palestinën në vitin 1988. Ishte e para midis 100 vendeve që na ka njohur. Ne kemi marrëdhënie të mira me njerëzit këtu me ne, por kohët e fundit kam parë se ata nuk janë në anën tonë ashtu siç duhet të jetë. Sepse ndoshta ata e kanë ditur se lufta është vetëm midis Izraelit dhe Hamasit. Është kundër popullit tonë, kundër ekzistencës sonë, e drejtës sonë për të vendosur për të ardhmen tonë, dhe do të doja të shihja prej tyre më shumë veprime mbështetëse në organizatën ndërkombëtare, veçanërisht në Kombet e Bashkuara. Kjo do të ishte vërtet e rëndësishme për ne. Po më pyesin çdo ditë. Ata më pyesin pse, pse, pse, por unë shpresoj për të mirën. Shpresoj që gjërat do të ndryshojnë, sepse besoj se Shqipëria ka pasur të drejtën, le të themi, që ka pasur zgjedhjet e duhura dhe mençurinë e duhur për të parë të vërtetën e vërtetë që po ndodh në Gaza. Në Gaza, nuk bëhet fjalë vetëm për Hamasin. Në Gaza, gratë, fëmijët dhe njerëzit e pafajshëm po digjen të gjallë. Kjo është e vërteta. Njerëzit po vdesin nga uria, kjo është e vërteta. Ne po vdesim nga uria, kjo është e vërteta. Nuk bëhet fjalë vetëm për Hamasin si kërcënim për Izraelin, por për ne si palestinezë, si vëllezërit tuaj. Po na vret dhe po na poshtëron Izraeli, dhe vota juaj dhe qëndrimi juaj me palestinezët do të ishte shumë i mirë për ne dhe për të drejtën ndërkombëtare gjithashtu.”

Xhevahir Qardaku: A keni ju ndonjë kërkesë specifike për qeverinë e Shqipërisë?

Sami Mhanna: Specifikisht, dua vetëm që të jeni gjithnjë e më shumë në anën tonë. Dua që ta shikoni të gjithë situatën në Palestinë sikur ne jemi vëllezërit tuaj, dhe ne jemi tashmë vëllezërit tuaj. Sepse kur mbërrita këtu katër muaj më parë në Shqipëri, populli shqiptar më trajtoi me shumë respekt. Kam folur dhe kam komunikuar me shumë njerëz rreth çështjes palestineze. Mund t'ju them sinqerisht se ata dinë shumë dhe na mbështesin nga zemra. Dhe ata janë shumë të informuar për të gjithë situatën atje. Ata dinë gjëra që ishin të habitshme për mua, gjë që është vërtet mirë të dish se ata i dinë këto gjëra. Dhe kur erdha këtu, pata një takim me zotin president, zotin Bajram Begaj, kur i dhashë kredencialet e mia. Ai është një njeri i shkëlqyer, njeri shumë i respektueshëm. Kur ia dhashë kredencialet e mia, ai tha se palestinezët kanë të drejtën e vetëvendosjes dhe se ai mbështet zgjidhjen me dy shtete, gjë që është shumë mirë, e cila është ndjekja e rrugës së duhur në të drejtën ndërkombëtare dhe paqen, dhe kjo është ajo që ne duam në të vërtetë. Pra, ajo që kërkoj vërtet nga qeveria shqiptare është të qëndrojë në anën tonë. Nuk ju kërkojmë shumë. Duam vetëm që ta shihni të vërtetën. E vërteta është se po poshtërohemi, po vritemi dhe po detyrohemi të largohemi nga vendi ynë. Dhe gjërat, dashtë Zoti, do të jenë më mirë, dhe unë jam shumë optimist se gjërat do të ndryshojnë në një mënyrë pozitive.”

Xhevahir Qardaku: Më e rëndësishmja, jo vetëm për ne, por mbi të gjitha për popullin e Palestinës, si bëhet paqe me Izraelin?

Sami Mhanna: Me zotin Netanyahu, e shoh që në fakt është e pamundur. Me të, nuk mendoj se do të arrihet paqja. Ndoshta për të, kur është i gatshëm të detyrojë të gjithë njerëzit tanë të zhvendosen, të na lejojë të largohemi nga vendi ynë, atëherë në një farë mënyre ai dëshiron të arrijë paqen. Por kështu, me veprimet e tij, me sjelljet e tij, me vrasjet e tij, me bombardimet e tij, me aneksimet e tij, nuk mendoj se është e mundur që ai të arrijë paqen. Por le të themi, për shembull, nëse qeveria ka ndryshuar, ne mund të ulemi dhe të flasim për procesin e paqes, dhe mund të krijojmë shtetin tonë, dhe të flasim për territoret, dhe të flasim për shumë gjëra të rëndësishme që mund ta zgjidhin problemin dhe t'i bëjnë të dy kombet të jetojnë në paqe. Por me ekzistencën e tij, mënyrën se si po sillet, ai në fakt po ushtron presion edhe kundër popullit të tij, jo vetëm si palestinez. Ata kanë për shembull, unë do t'ju tregoj informacione shumë të rëndësishme. Ai foli për zhvendosjen me forcë të 2 milionë njerëzve nga Gaza. Kjo nuk ndodhi. Dhe falënderime të veçanta për vendet e mëdha si Jordania dhe Egjipti për ndalimin e këtij procesi, dhe kryesisht për vendet arabe që mbështetën gjithashtu zgjidhjen me dy shtete dhe procesin e paqes që zhvillohet në Mbretërinë e Arabisë Saudite dhe në Francë. Po bëjnë zhvendosje të detyruar, po na detyrojnë të largohemi nga Gaza. Po kjo nuk do të ndodhë. Ne qëndruam. Ne këmbëngulëm dhe ata e kanë bërë procedurën të shkojë plotësisht siç duhet. Tani, me presionin që ai po ushtron mbi njerëzit tanë në Palestinë, ai dëshiron ta shndërrojë atë nga zhvendosje e detyruar në imigracion vullnetar. Kur të hapen kufijtë nesër, do të shihni se shumë njerëz do të largohen nga territori. Shumë njerëz do të largohen nga Gaza sepse nuk mund të largohen më normalisht. Dhe kjo është një nga strategjitë e tij që po bën tani, sepse unë komunikoj me familjen time çdo ditë. Xhaxhallarët e mi, kushërinjtë e mi janë atje, dhe ata më tregojnë situatën, se si po shkon. Është e padurueshme. Kur je i uritur, ne dëshirojmë të kemi një copë bukë, ose duam të pimë ujë të pijshëm, ose duam të kemi energji elektrike, kjo nuk ekziston më. Pra, do ta shohim se si do shkojë.”

Xhevahir Qardaku: Në fund për ta përmbyllur, nga vala e re e njohjeve kuptuam besoj se ajo që ka rëndësi është pranimi nga Amerika si shtet i Palestinës. Megjithatë, jo vetëm Uashingtoni, por edhe mbarë perëndimi kanë bërë të qartë se Hamasi nuk ka vend si fuqi politike dhe ushtarake në shtetin e Palestinës. Si do të gjejë zgjidhje kjo çështje?

Sami Mhanna: Mahmoud Abbas ka folur qartë gjatë fjalimit të tij në Kombet e Bashkuara, por në fakt nuk ishte fizikisht në Kombet e Bashkuara. Ai foli përmes videos. Hamasi nuk do të ketë rol në vendin tonë të ardhshëm. Hamasi nuk do të ketë ndonjë rol të rëndësishëm në udhëheqjen e Gazës. E gjitha do të kalojë në Autoritetin Palestinez nëse armëpushimi do të ndodhë. Sepse në të ardhmen, le të themi se për hir të zhvillimit të vendit tonë është gati të heqë dorë nga armët dhe të shndërrohet në një lëvizje politike, ata janë të mirëpritur në Organizatën Çlirimtare Palestineze. Kjo është një histori tjetër. Por tani kur ata po sillen në atë mënyrë, kur po qëndrojnë në atë mënyrë në Gaza, duke menduar se mund ta udhëheqin Gazën vetë në këtë mënyrë, nuk do të na zgjidhë asgjë të dobishme për të ndaluar luftën atje. Pra, ajo që shoh është se nëse zoti Trump mund të ushtrojë një ndikim tani mbi Izraelin për të ndaluar luftën, ai mund ta bëjë këtë brenda një ore nëse dëshiron. Dhe siç e kuptova, zoti Trump po kërkon të marrë Çmimin Nobel, ai donte të bënte ndryshime në Lindjen e Mesme, konkretisht në konfliktin palestinë-izrael. Pra, nëse ata janë seriozë për arritjen e paqes, së pari duhet të fillojnë nga ndalimi i luftës dhe të ndalojnë gjenocidin dhe spastrimin etnik që po ndodh në Gaza dhe Bregun Perëndimor.” (A2 Televizion)