François Bayrou u duk më i qetë nga sa pritej javën e kaluar, kur tha me zë të përmbajtur, se i kishte kërkuar Presidentit të thërriste një seancë të jashtëzakonshme të Parlamentit më 8 shtator, ku do të votohej për një votëbesim para se të fillonin debatet për buxhetin.
Me këtë vendim të habitshëm, Kryeministri shpreson të fitojë mbështetje për buxhetin e planifikuar të kursimit, i cili po has në kundërshtim të gjerë në Francë. Qeveria e pakicës po planifikon kursime prej pak më shumë se 44 miliardë eurosh për të ulur deficitin në 4.6 përqind të produktit të brendshëm bruto (PBB) vitin e ardhshëm - që është ende larg kritereve të BE-së. Ndër masat simbolike është anulimi i dy festave zyrtare.
Me këtë votëbesimin, Bayrou po ndërmerr një hap që kërcënon më shumë sesa vetëm karrierën e tij. Nëse dështon, Presidenti Emmanuel Macron do të detyrohet të zëvendësojë kryeministrin e katërt dhe të emërojë një kryetar të pestë qeverie brenda rreth 600 ditësh - pas Élisabeth Borne, Gabriel Attal dhe Michel Barnier.
Politika e krahasueshme me vitet 1932/33?
Në atë kohë, në fillim të viteve 1930, Franca po vuante nga pasojat e Depresionit të Madh. Qeveritë vinin e shkonin, kryeministrat binin çdo muaj. Midis viteve 1932 dhe 1933, Republika e Tretë kaloi nëpër gjashtë kryetarë qeverish. Një rekord që flet për paralizën e saj politike.
Shkaku ishte pothuajse gjithmonë i njëjtë: mosmarrëveshja mbi buxhetin. Rritjet e taksave, shkurtimet, taksat speciale - të gjitha këto plane dështuan. Kështu, buxheti u bë një pengesë që minoi besimin në demokraci dhe paralizoi Republikën e Tretë.
Dilema e Bayrou-së
Nëntëdhjetë vjet më vonë, disa gjëra duken të ngjashme. Franca sot është e ngarkuar nga një mal borxhesh që tejkalon 3 trilionë euro, dhe barra e interesit i ha dhjetëra miliarda nga buxheti çdo vit.
Brukseli po nxit masa shtrënguese, ndërsa tregjet financiare po i ndjekin nga afër politikëbërësit parizienë. Pas njoftimit të Bayrou-t, tregu i aksioneve reagoi me rënie çmimesh dhe rritje të normave të interesit për obligacionet qeveritare, të cilat këtë muaj madje tejkaluan përkohësisht nivelet e Greqisë. Pa një plan të besueshëm konsolidimi, Parisi përballet me një ulje të vlerësimit nga agjencitë e vlerësimit.
Me buxhetin e saj, qeveria po mbështetet në një përzierje të shkurtimeve të subvencioneve, rritjes së frenuar të shpenzimeve sociale dhe rritjes së moderuar të taksave për ata që kanë të ardhura të larta - një qasje "e lehtë shtrënguese" që ekonomistët e kanë kërkuar prej vitesh. Por problemi nuk qëndron te shifrat, por tek Parlamenti.
Opozita e Francës e bashkuar
Që nga zgjedhjet e verës së vitit 2024, Qeverisë i ka munguar shumica absolute në Parlament, i cili është praktikisht i ndarë në tre blloqe kryesore: Rassemblement National (RN) e ekstremit të djathtë, partia e qendrës së djathtë që mbështet Presidentin Macron dhe aleanca e krahut të majtë.
RN tani po kërkon hapur zgjedhje të reja. "Ne do të votojmë kundër votëbesimit. Vetëm një shpërbërje do t'u japë francezëve mundësinë të vendosin të ardhmen e tyre", deklaroi Marine Le Pen në Platformën X. Ajo vetë, pas një padie gjyqësore, nuk ka gjasa të kandidojë përsëri në zgjedhje të reja.
Në vend të masave shtrënguese, RN po bën thirrje për investime në polici, ushtri dhe forcimin e fuqisë blerëse. Partia synon ta financojë këtë përmes borxhit të ri.
E majta gjithashtu kritikon Bayrou dhe politikën e tij. La France Insoumise (LFI) e ekstremit të majtë planifikon një veprim proteste të përgjithshme, një lloj greve për 10 shtator.
Të gjelbrit, komunistët dhe socialistët gjithashtu kanë përjashtuar çdo mbështetje për Kryeministrin Bayrou, i cili aktualisht nuk ka shumicën. Udhëheqësi socialist Olivier Faure foli për një "buxhet të padrejtë" dhe premtoi një "buxhet alternativ", në një intervistë televizive.
Masat shtrënguese janë të diskutueshme edhe në kampin konservator. Xavier Bertrand, President i rajonit Hauts-de-France, paralajmëroi kundër ngarkimit disproporcional të klasave të mesme. Një linjë shumë e ashpër, sipas tyre, nuk do t'i zgjidhë problemet e borxhit dhe vetëm do ta forcojë RN-në, e cila kryeson në sondazhe.
Qeveria paralajmëron kundër ndërhyrjes së FMN-së
Vetë qeveria po kërkon votëbesim, ndërsa njëkohësisht paralajmëron për pasojat e dështimit. Ministri i Financave Éric Lombard deklaroi në radion franceze të martën se ata nuk duan të ndjekin "një politikë frike", por rreziku është real: Në rastin më të keq, edhe Fondi Monetar Ndërkombëtar mund të ndërhyjë.
"Përgjegjësia jonë është të ruajmë besimin e tregjeve. Jemi në rrugën e duhur", siguroi Lombard. Sipas ministrit, Franca është tashmë në rrezik të paguajë kosto më të larta huamarrjeje sesa Italia.
Ai njoftoi për vitin 2026, një "buxhet ristrukturimi dhe drejtësie". Planifikohen kursime prej 44 miliardë eurosh.
Fati politik i François Bayrou
Kryeministri Bayrou është në dilemë. Pa shkurtime të konsiderueshme, ai do të humbasë besimin e tregjeve. Me shkurtime drastike, ai nuk do të sigurojë shumicën parlamentare për buxhetin e vitit 2026. Votëbesimi është pra edhe një test për stabilitetin e të gjithë sistemit. Nëse Kryeministri dështon më 8 shtator, Presidenti Macron, i cili mbështet buxhetin e kursimit, do të përballet me vendime të vështira. A do të thërrasë përsëri zgjedhjet parlamentare pas vetëm një viti? A do të mbështetet në një qeveri ekspertësh apo tek një kryeministër nga një kamp tjetër? Apo, një vit e gjysmë para zgjedhjeve presidenciale, do të vërë në pikëpyetje edhe mandatin e tij për t'i hapur rrugë një transferimi të parakohshëm të pushtetit?
Për momentin, ka shumë pyetje por pyetja qendrore mbetet pa përgjigje: Si qeveriset një vend, financat e të cilit po dalin jashtë kontrollit, kur asnjë shumicë nuk është e gatshme ta mbajë barrën? (A2 Televizion)
A2 CNN Livestream
MUND TE LEXONI GJITHASHTU
