Fenomeni që po godet satelitët! Çfarë janë stuhitë gjeomagnetike, si ndikojnë në jetën tonë të përditshme?

Nga Xhevahir Qardaku
19 Nëntor 2025, 22:15 | Bota

Shumica e yjeve kanë fusha magnetike, të gjeneruara nga lëvizja e gazrave super të nxehtë brenda tyre. Fusha magnetike në ndryshim të vazhdueshëm e diellit nxit formimin e njollave diellore - njolla të errëta që lëvizin - në sipërfaqen e tij dhe shkakton shpërthime diellore që hedhin grimca të nxehta të ngarkuara në hapësirë.

Stuhia u lëshua nga një rritje e grimcave të ngarkuara me energji të lartë të hedhura në hapësirë më parë këtë javë nga shpërthime të mëdha në sipërfaqen e diellit të quajtura "nxjerrje masive koronale".

Rrjedha që rezultoi nga rrezatimi i grimcave të ngarkuara, ose plazma, u mat në Tokë të mërkurën në G-4, ose nivele "të rënda", një hap poshtë nga faza më e lartë e G-5 ose "ekstreme", por pritej të zbehej të enjten (13 nëntor).

Shkëlqime të papritura energjie që lëshojnë rreze X dhe rrezatim ultravjollcë. Këto mund të prishin sinjalet radio dhe sistemet e navigimit, shkruan A2 CNN.

Nxjerrje masive koronale (CME): Flluska të mëdha plazme dhe fushash magnetike të hedhura në hapësirë. Nëse drejtohen drejt Tokës, ato mund të shkaktojnë stuhi gjeomagnetike.

Grimca energjike diellore (GEE): Grimca me shpejtësi të lartë që mund të dëmtojnë satelitët dhe paraqesin rreziqe për astronautët.

Shkencëtarët monitorojnë aktivitetin diellor sepse stuhitë e forta mund të shkaktojnë ndërprerje të gjera teknologjike. Dielli ndjek një cikël aktiviteti 11-vjeçar dhe aktualisht po i afrohet një kulmi, duke rritur mundësinë e stuhive të fuqishme, shkruan A2 CNN.

Stuhitë gjeomagnetike dihet se prishin komunikimet radiofonike dhe satelitore. Ato gjithashtu mund të rrisin dendësinë atmosferike, duke krijuar fërkime ose pengesa intensive në satelitë dhe anije të tjera kozmike në orbitën e ulët të Tokës, siç ndodhi në shkurt 2022 kur 40 satelitë Starlink të sapo lëshuar nga SpaceX u çaktivizuan.

Nivelet e larta të grimcave të ngarkuara nga dielli gjithashtu mund të dalin më lehtë nga fusha magnetike mbrojtëse e Tokës dhe të përplasen më fuqishëm me molekulat në atmosferë, duke rritur shkallën e shfaqjeve shumëngjyrëshe të aurorës të dukshme në qiellin e natës, kryesisht në rajonet polare.

Këto shfaqje drite quhen aurora borealis, ose dritat veriore, në Hemisferën Veriore, dhe aurora Australisë, ose dritat jugore, në Hemisferën Jugore. Ato ndodhin pranë poleve sepse fusha magnetike e Tokës udhëzon grimcat e Diellit atje. Aurorat kanë qenë më të shpeshta kohët e fundit sepse Dielli është në kulmin e ciklit të tij 11-vjeçar të aktivitetit, i njohur si maksimumi diellor, kur polet e tij magnetike ndryshojnë dhe aktiviteti intensifikohet. Kulmi i ciklit aktual filloi rreth vitit të kaluar dhe pritet të zgjasë të paktën deri në fund të këtij viti. (A2 Televizion)

A2 CNN Livestream

Latest Videos